Natuurrubriek: Zwarte elzen hangen de vlag uit

Gallen zijn abnormale uitgroeisels op blad, stengel, vruchten of in de bloeiwijze van bomen en planten, die door een parasiet worden veroorzaakt. De meeste veroorzakers behoren tot de insecten, maar ook bacteriën, schimmels, aaltjes en mijten kunnen gallen veroorzaken.

Stichting Natuurvrienden Capelle

Capelle - Op veel plaatsen in Capelle staan langs de singels Zwarte elzen (Alnus glutinosa). In het vroege voorjaar, lang voordat het blad uitloopt, laten de mannelijke katjes hun stuifmeel los en groeien de onooglijke vrouwelijke bloemen verder uit tot groene elzenproppen die regelmatig de ‘vlag’ uithangen. Deze vlag ontstaat door dat één van de schubjes van de elzenprop geïnfecteerd wordt door een parasitaire schimmel, de Elzenvlag (Taphrina alni).

Aanvankelijk vallen de Elzenvlaggen niet op omdat ze als ze klein zijn dezelfde groene kleur hebben als de elzenprop. Langzaam worden ze groter, verkleuren en vanaf begin juli zijn ze felrood. Dan is het de tijd om naar deze schimmel op zoek te gaan. De Elzenvlag kan ook op andere elzen voorkomen. In de herfst verkleuren ze met de elzenproppen mee tot bruinzwart en vallen minder op. Twee andere soorten Taphrina veroorzaken blaasvormige gallen op het elzenblad.

De verschillende Taphrina-soorten zijn sterk gebonden aan één waardplant of één plantengeslacht. Zo worden de bekende heksenbezems, een ongeremde uitgroei van takken in de kruin van een berk, veroorzaakt door een Taphrina-soort, die alleen op berk voorkomt.

Op Prunus (bijvoorbeeld pruim of abrikoos) komen drie soorten. Eén ervan, het Narrentasje (Taphrina pruni), infecteert de vruchten van o.a. de Sleedoorn. Hier groeien in mei uit de nog groene pruimen opvallende wit-grijze gallen (foto rechts). Ook deze gallen verkleuren met het rijpen van de pruimen tot blauwzwart. Nu zijn ze lastig te vinden en moet je er echt naar zoeken. Ook de populier kan aangetast worden door Taphrina soorten. Er zijn gallen aangetroffen tussen de nog niet rijpe zaden en ook op het populierenblad kunnen blazen ontstaan.

Wil je meer weten over de SNC of wil je contact? Kijk dan op de website www.natuurvriendencapelle.nl. Volg SNC via Facebook/Twitter om op de hoogte te blijven van recente waarnemingen, excursies en acties op natuurgebied. Volg ook op www.facebook.com/natuurvriendencapelle, twitter.com/stichtingSNC of kijk op: www.natuurvriendencapelle.nl