Historische rubriek: Capelle aan den IJssel als turfproducent

Capelle - Tienduizenden jaren geleden is er in het hele gebied achter de duinen een waterplas ontstaan. Daarin groeiden planten, die weer afstierven. Omdat de waterstand steeg werd die laag plantenresten steeds dikker. De planten groeiden steeds boven het water uit. Er ontstond een laag moerassig hoogveen. De totale dikte van het veen werd hier 14 meter.

Door Wim van den Bremen

Ontdekt werd dat gedroogd hoogveen goede brandstof was. Men begon boven de grondwaterstand turf te graven (zie foto). Hiervoor werden speciale steekschoppen gebruikt. En de arbeiders hadden vaak plankjes onder hun voeten, daarmee zakten ze niet in het weke veen weg. De vraag naar turf groeide omdat de steden groeiden. Ook de opkomende steenbakkerijen gebruikten de turf als brandstof. Er was hier immers weinig hout om te stoken. Zelfs landbouwgrond werd tot turf vergraven. Het hoogveen raakte snel op. De veenlaag groeide als laagveen verder op de hoogte van de grondwaterstand. Het grondwater bevatte weinig voedingsstoffen, waardoor de aangroei alleen uit veenmos bestond. Vervolgens begon men het veen onder de grondwaterstand uit te baggeren. Dat gebeurde met baggerbeugels. Kleine netten aan een lange stok. Daarmee werd het veen op de kant gezet. Of in een baggerboot gestort waaruit het ook op de kant werd gebracht. Tussen de uitgebaggerde gedeelten werden brede stroken grond gespaard om de veenbagger op te laten drogen. Als de zon en de wind het hadden gedroogd werd ook dit materiaal tot turven verwerkt. Zo ontstonden er ten noorden van de ‘s Gravenweg grote uitgebaggerde waterplassen tussen gespaarde kaden. Dat is nu Schenkel en Schollevaar. Bij storm en hoogwater spoelde de veengrond makkelijk weg. En ook de kaden waren kwetsbaar. Ze verdwenen. Daarom besloot het waterschap dat men niet te dicht bij de ‘s Gravenweg mocht baggeren. Zo stopte het baggeren daar waar nu de Bermweg is. De turf werd vanaf die tijd uit Drenthe aangevoerd. In het gebied tussen de IJssel en de ‘s Gravenweg werd geen turf gegraven. Daar was het veen vaak vermengd met slib uit de rivier.

Wil je meer weten over de Historische Vereniging Capelle? Kijk dan op de website. De vereniging is ook actief op Facebook. Op www.capelleinbeeld.nl vind je enkele duizenden oude foto’s. Capelle in beeld is een project van de Historische Vereniging Capelle aan den IJssel en de gemeente Capelle aan den IJssel.