Flexibel begroten voor de kernen
west betuwe • Govert van Bezooijen (CU) is verantwoordelijk voor de gemeentelijke begroting, het onderwijs en de ambtelijke organisatie. "Kerngericht werken betekent dat niet de gemeentelijke organisatie, maar de kernen centraal staan." En dan met een geheimzinnige blik: “Dat betekent dat onze begroting moet kantelen.” Dat gaat hij uitleggen.
Van Bezooijen: “Nu zijn er in de begroting aparte geldpotten voor bijvoorbeeld onderwijs, wonen en sociaal domein. Voor je het weet, gaan wij als gemeente voor elke pot apart beleid maken. Maar voor een kern hangen ze samen en dat pakken we op.” In Spijk bijvoorbeeld is een aantal woningen toegevoegd; ouderen kunnen in hun dorp doorstromen. Er wordt nog een schooltje gebouwd voor vijftig leerlingen. Het wordt een flexibele school; als de school ooit wordt opgeheven, maak je er snel woningen van.
Ander voorbeeld: in Beesd komen beide basisscholen onder één dak. De bieb kan naar het dorpshuis; daar komen dan de voorzieningen bij elkaar te zitten. De school kan er goed gebruik van maken. En op de vrijkomende grond komen huizen op de schaal van Beesd.
Actief grondbeleid
Dergelijke projecten staan of vallen met de beschikbaarheid van grond. Van Bezooijen: “Als we willen bouwen naar behoefte, om de sociale binding binnen de kernen te vergroten, moeten wij als gemeente dus ook actief worden op de grondmarkt. Kleine lapjes grond, zoals boomgaarden of een stukje maïsveld naast de kernen, zijn van groot belang.”
Dan maakt hij zijn punt: “Je ziet dus dat in dit soort projecten wonen, sociaal, onderwijs en niet op de laatste plaats financiën samen werken aan de leefbaarheid van de kern. De kernagenda’s, opgesteld door inwoners van de kern, komen meer en meer centraal te staan in het beleid. Dat leidt tot de ontwikkeling van een kernenbegroting, naast de reguliere. Dan zie je per dorp wat er in samenhang gaat gebeuren.”
Kernenbegroting
Zo’n kernenbegroting is zijn droom. Het is de bedoeling dat die er aan het eind van deze bestuursperiode is. Van Bezooijen: "Dan bevat de begroting zowel zaken als beheer en onderhoud op basis van een vastgestelde basiskwaliteit, als voor elke kern een overzicht van de uit te voeren projecten op basis van de kernagenda. Voor elke kern maken we zichtbaar waarin wordt geïnvesteerd. Die combinatie noemen wij de kanteling."
"Het is eigenlijk gek dat we dat nog niet hebben. En helemaal dat het nog nergens in Nederland is gedaan.” Maar hij wil nog verder. "Er zijn kernen waar inwoners zelf extra beheer voeren op de oude begraafplaatsen. Dat doen ze dan bovenop wat wij als gemeente doen. Misschien nemen ze zelfs een deel van ons werk over. Een deel van de kostenbesparing zou je dan vrij kunnen spelen voor extra investeringen in die kern. Maar dat is nog toekomstmuziek.”
Koers ingezet
De raad van West Betuwe heeft unaniem ingezet op kerngericht werken en alles wat daarbij komt kijken. Aan het eind van de bestuursperiode moet de begroting ‘gekanteld’ zijn. Van Bezooijen: “Als wethouder van Financiën ga ik dat mogelijk maken. Maar dat gaat niet allemaal tegelijk. En het wordt ook geen ‘u vraagt, wij draaien’. Nut en noodzaak staat altijd centraal."
Tegelijk wilde de raad niet wachten. Er is nu al zes miljoen euro beschikbaar. Daarvan is vier miljoen bedoeld voor concrete projecten in de kernen. De andere twee miljoen is nodig om nieuw personeel te werven. Van Bezooijen: “We zijn van drie kleine gemeenten met korte lijntjes naar burgers, bedrijven en verenigingen, naar een middelgrote gemeente gegaan. We moeten anders gaan werken. Daarom zetten we in op een mix van ervaren krachten en nieuwe jonge mensen; jonge honden die van het ene project naar het andere stromen. Daar kunnen we op inzetten; ook omdat we een gezonde begroting hebben.”
Wim Timmermans