Win een boek over anderhalve eeuw RET-geschiedenis

Regio - In het pas verschenen ‘RET: Anderhalve eeuw openbaar vervoer in Rotterdam’ beschrijft Maurits van den Toorn de groei van het openbaar vervoer in Rotterdam. De IJssel en Lekstreek trakteert je op een fragment uit het boek. En je maakt ook nog kans op een exemplaar van het boek.

‘De in 1929 bestelde vijftig motorwagens en twintig bijwagens arriveerden al tussen juli en december van dat jaar. Met hun komst werd de nieuwe, door de art deco geïnspireerde huisstijl ook overal op straat zichtbaar. De nieuwe beschildering in donkergeel met zwart was een ontwerp van stadsarchitect A. van der Steur, vooral bekend van het nieuwe gebouw van Museum Boijmans uit 1935. Het maakte de trams en bussen tot een opvallende verschijning. Tegelijk deden het lettertype Broadway en het ‘rode rondje’ met daarin de letters RET hun intrede. Dit embleem was waarschijnlijk (er is geen geschreven opdracht bekend) een ontwerp van technisch tekenaar E. Manheim van het bureau van de stadsarchitect.

De remises Charlois en Kralingen kregen uitbreiding en op veel plaatsen werden sporen gelegd voor de nieuwe tramlijnen die conform de overgangsplannen A en B in dienst zouden komen. Ook werd nieuw personeel aangenomen en opgeleid. Het personeelsbestand nam daardoor in één jaar toe van 2339 tot 2729 personen en bereikte in 1930 de top met 2925 personen. Dat kostte veel geld, en er kwam nog veel bij: een loonsverhoging van ongeveer 5% om de salarissen in overeenstemming te brengen met die van de overige gemeenteambtenaren, meer verlofdagen en een extra bijdrage aan het pensioenfonds. En dat allemaal ‘terwijl van een evenredige toename van de recettes in den eersten tijd niet kon worden gesproken’, aldus het jaarverslag over 1929. Geen wonder dat er een nadelig exploitatiesaldo van 463.000 gulden was. Nieuwenhuis wees erop dat het verlies deels veroorzaakt werd door het hoge (commerciële) elektriciteitstarief uit de RETM-tijd, dat ook de RET nog steeds moest betalen. Zijn verwachting dat dit tarief omlaag zou gaan - zowel RET als GEB waren immers gemeentelijke instellingen - kwam niet uit. Hij zou in de volgende jaren dan ook regelmatig hameren op de noodzaak van een ‘billijk stroomtarief’.

In 1930 was het tekort zelfs meer dan twee keer zo groot, ondanks de reizigersgroei. De verklaring daarvoor was dat die vervoerprestatie ook toen nog grotendeels werd geleverd met het oude materieel: combinaties van motor- en bijwagens met drie man personeel. Er waren nog niet zoveel nieuwe vierassers die zonder bijwagen reden. Pas in 1931 arriveerde de tweede, grotere bestelling van honderd motorwagens (serie 471–570) en opnieuw twintig bijwagens (serie 1001–1020; de eerste serie werd verbouwd tot motorwagens).

Tegen die tijd verschenen ook de eerste gemoderniseerde oudere trams. Dat waren de twintig, nog maar een paar jaar oude, motorwagens van het type Delmez uit 1924 (serie 202–221). Ze verruilden hun slecht functionerende eenassige onderstellen voor een vaste truck, de (houten) wagenbak werd verstevigd en ze kregen sterkere motoren.’

Winnen

De IJssel en Lekstreek mag een exemplaar van het boek ‘RET: Anderhalve eeuw openbaar vervoer in Rotterdam’ van Maurits van den Toorn weggeven aan de lezers. Wil je kans maken? Stuur dan een mail naar redactie.hl@persgroep.nl.