Column Sophie Dijkgraaff: Expositie Capelle 40-45

Capelle - Dit is de column van Sophie Dijkgraaff in de krant (editie Capelle) van deze week.

Sinds kort droomt mijn hoogbejaarde vader over de Tweede Wereldoorlog. Vooral een herinnering aan de executie van twintig willekeurige mannen op de Woudweg in Dokkum, destijds zijn woonplaats, op 22 januari 1945 keert regelmatig terug. De liquidaties waren een vergelding op een poging de verzetsman Piet Gunster, uit handen van de bezetter te bevrijden. Een SD-man en zijn chauffeur kwamen hierbij om het leven. De executie had grote weerslag op de bewoners van Dokkum en omgeving. Ik vind het dan ook bijzonder dat mijn opa en oma onderdak aan onderduikers verleenden. Vaak vraag ik me af of ik het zou durven iets dergelijks te doen. Moeilijke vraag die, naar ik vermoed, alleen te beantwoorden is als de situatie zich daadwerkelijk voordoet.
Laatst stuitte ik bij toeval op de website van de Historische Vereniging Capelle aan den IJssel. Sinds september van het vorig jaar is daar de tentoonstelling Capelle 40-45 te bezoeken. De expositie besteedt onder meer aandacht aan Jan Kars, vanaf 1940 predikant te Capelle en tijdens de oorlog lid van de verzetsgroep ‘De Leeuwengarde’. Deze groep pleegde sabotagedaden waarbij het middelpunt de pastorie was waar onder de preekstoel wapens lagen opgeslagen. Eveneens verleende Kars hulp aan Joden en andere onderduikers die vanwege afkomst, geloof of seksuele voorkeur werden vervolgd. Zij sliepen onder de bedden van zijn drie kinderen. Kars werd in april 1942, na verraad, gearresteerd door de Gestapo. De brief die hij op 29 december 1942, vlak voor zijn liquidatie op de Leusderheide, schreef in de ‘Kriegswehrmachtgefängnis’ te Utrecht, is op de website van Digibron te lezen. Een hartroerend afscheid van zijn vrouw, kinderen en familie.

‘Wat ga ik doen?’

Eerdaags herdenkt Dokkum op de Woudweg de grootste massaexecutie die in de provincie Friesland heeft plaatsgevonden. Op het oorlogsmonument aan het Noorderbolwerk zijn naast de namen van deze gefusilleerden de namen van veertien verzetstrijders af te lezen. Mannen die de moeilijke vraag: ‘Wat ga ik doen?’ al beantwoord hebben.
Meer informatie over de expositie Capelle 40-45 vindt u op hvc-capelle.nl